DEM Partili Milletvekilleri Cumhurbaşkanı Yardımcısı ve 4 Bakanlığa Cizre Barajını Sordu

DEM Parti Şırnak Milletvekilleri Mehmet Zeki İrmez ve Nevroz Uysal Aslan, Şırnak’ın Cizre ilçesinde yapılması planlanan Cizre Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) ile ilgili Meclis Başkanlığına, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın cevaplaması talebiyle soru önergesi verdi.

Milletvekillerinin Meclis Başkanlığına sunduğu soru önergesinde şu ifadeler yer verildi; “Ayrıntılarının kamuoyu ile paylaşılmadığı Dicle Nehri üzerine kurulacak olan Cizre Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) projesinin hayata geçirilmesi için çeşitli adımlar atılmıştır. Söz konusu barajın Şırnak Merkez’e bağlı Kasrik Beldesi ile Cizre ilçesinin bağlı Kurtuluş Köyü arasında inşa edileceği tarafımıza ulaşan bilgiler arasındadır. Devlet Su İşleri’nin (DSİ) inşaat alanı içinde bulunan 255 parseli acele kamulaştırıldığı, barajın yapılacağı köylerde bulunan yurttaşlara şifahen köylerini ve evlerini terk etmeleri gerektiğinin bildirildiği de ortaya çıkmıştır. Yapılması planlanan Cizre Barajı’nın sınırları içinde kalacağı belirtilen Kasrik Boğazı, 04 Mart 2020 Tarihli ve 31058 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde “Kesin Korunacak Hassas Alan” olarak tescil edilmiştir. İlgili yönetmeliklerde Kesin Korunacak Hassas Alan şu ifadelerle: “Bölgesel, ulusal veya dünya ölçeğinde olağanüstü ekosistemlerin, türlerin, habitat ve jeolojik jeomorfolojik özelliklerin korunduğu, genel olarak insan etkisi olmadan meydana gelmiş, insan faaliyetleri sonucu bozulma veya tahrip olma riski yüksek olan alanlar” tanımlanmıştır. Kasrik Boğazı ve çevresi doğal sit alanı olmakla birlikte geçmişi M.Ö. 4000 yıllarına dayanan, Asur ve Guti İmparatorluklarının yaşadığı ve içerisinde su bentlerinin, kanalların, köprülerin ve kabartmaların bulunduğu tarihi bir bölgedir. Ayrıca çok sayıda endemik bitki türünün olduğu varlığı tehlike altında bulunan, koruma altındaki hayvanların yaşadığı bir alandır.

Öte yandan su ihtiyacını büyük bir bölümünü Dicle Nehri’nden karşılayan Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde yapılacak baraj sonrası su krizinin açığa çıkacağı, Ortadoğu coğrafyasında halklar arasında büyük sorunların patlak vereceği de hesaba katılması gereken bir başka gerçekliktir”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın cevaplamasını istediği sorular;

CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI CEVDET YILMAZ’A SORULAN SORULAR;

1. Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde “Kesin Korunacak Hassas Alan” ilan edilen Kasrik Boğazı ve çevresinde yapı yasağı olmasına rağmen baraj inşaatı için nasıl onay çıkmıştır?
2. Söz konusu baraj projesinin doğal yaşama, eko sisteme, tarihi varlıklara zarar vereceği ortada iken konu hakkında hangi girişimleriniz olacaktır?

ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞINA SORULAN SORULAR;Dicle Nehri üzerinde kurulması planlanan Cizre Barajı ve HES projesi için 2019 yılında düzenlenen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu yeniden düzenlenecek midir?
Söz konusu barajı kurulacağı bölgede doğaya vereceği zararlar hakkında bakanlığınızın görüşü nedir?
Baraj yapım projesi esnasında Dicle Nehri’nde ve etrafındaki canlı yaşamının tehlikeye gireceğinden haberdar mısınız?
İnşaat sırasında dinamit patlatmak gibi yöntemlerin de kullanılacağı hesaba katıldığında oluşacak olan hava ve toprak kirliliğinin farkında mısınız?
Cizre Barajı’nın bölgenin elektrik ve su ihtiyacını karşılamak dışında güvenlikçi politikaların sonucu mu inşa edilecektir?Söz konusu Baraj projesinin yaratacağı çevre tahribatında sorumluğu kime ve hangi kuruma aittir?
Köylülerin evlerini terk etmeleri gerektiği bildirimi yapılmış mıdır? Evleri barajın çalışma kapsamı alanına giren köylüler için konut yapılacak mı?
Yapılacak konutlar belirlenmeden köylülere evlerinizi terk edin iddiasına yönelik bir açıklama yapacak mısınız?
Köylülerin geçim kaynakları olan barajın çalışma alanına giren arsalara yönelik bir alternatif oluşturacak mısınız?
Konut talep eden köylülere yönelik nasıl bir çalışma yürütülecektir? Yapılacak konutlar nerde ve ne zaman yapılacaktır?

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞINA SORULAN SORULAR;

1) Türkiye ile Irak arasında Dicle Nehri suyunun kullanımına ilişkin protokol ve anlaşma yapılmış mıdır? Bu anlaşmalar nelerdir? Varılan mutabakatlarda barajlarda tutulan su salınımı yıllık miktarı ne olacaktır?

2) Ilısu Barajı’ndan sonra yapılması planlanan Cizre Barajı’nın faaliyete girmesi sonucu Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi de dahil olmak üzere Irak’ın tamamında yaşanacak ve yaşanan su sorununa etkisi hesap edilmiş midir?
3) Cizre Barajı’nın yapılmasına dair bakanlığınızdan herhangi bir görüş alınmış mıdır?
4) Yapılan barajlarda tutulan suyun toprak ve tüm canlılar için hayati önemi ortada iken suyun siyasi bir araca dönüştürülerek devletlere ve halklara karşı kullanılmasına ilişkin bakanlığınızın yaklaşımı ne yöndedir? Bakanlığınız bu politikaları destekliyor mu?
5) Su sorunun devletler ve halklar arasında krizler çıkaracağı ortadayken Bakanlığınız barışçıl bir politika izleyecek midir?

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞINA SORULAN SORULAR;

Dicle Nehri üzerinde yapılması planlanan Cizre Barajı ve HES projesinin tarihi ve kültürel birçok yapıyı sular altında bırakma tehlikesi barındırmaktadır. Bakanlığınızın bu projesinin durmasına ilişkin ne tür adımlar atacaktır?
Söz konusu baraj inşaatı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nu ihlal edilmekte midir?
Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde “Kesin Korunacak Hassas Alan” ilan edilen Kasrik Boğazı ve çevresinde yapı yasağı olmasına rağmen baraj inşaatı için nasıl onay çıkmıştır?

TARIM VE ORMAN BAKANLIĞINA SORULAN SORULAR;

Cizre Barajı ve Hidroelektrik Santrali projesi için jeoteknik etütler ve laboratuvar çalışması yapılmış mıdır ve bu testlerin sonucu ne olmuştur?
Söz konusu barajın yapılma gerekçesi nedir?
Cizre Barajı’nın sınırları tam olarak neresi olacaktır?
Hangi bölgelerde ve kaç yerde acele kamulaştırma kararı verilmiştir?
Baraj sınırları içinde kalacak köylerde kamulaştırma yapılmış mıdır?
Evlerini terk etmek zorunda kalacak olan köylüler hakkında nasıl bir planlama yapılmıştır?
Bakanlığınızın açığa çıkacak ekolojik tahribata dair belirlemeleri nedir? Sorumluluk alanınızdaki bu bölgeye dair tahribatı onarma, iyileştirme vb. planlamalarınız nelerdir?
Barajın çalışma alanında kalan tarım arazisi ne kadardır? Tarım arazileri için bir alternatif oluşturacak mısınız?