Güneydoğu'nun yöresel dövmesi "dek" zamana yeniliyor

ŞANLIURFA (AA) - Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde ağırlıklı olarak kadınların güzel görünmek amacıyla el ve yüzlerine yaptırdıkları "dek" adıyla bilinen yöresel dövmelere artık gençler ilgi göstermiyor.

Bölgede daha çok kadınların tercih ettiği, yapımı oldukça acı veren dövmeler, büyük ve küçükbaş hayvanların safra kesesinden alınan "marara" adı verilen suyun, is ve sütle karıştırılıp dikiş iğnesiyle vücuda işlenmesiyle yapılıyor.

Şanlıurfa ve çevresinde 60 yaş üzerindeki birçok kadının yüz ve ellerinde görülen dövmeler, yeni nesilden ilgi görmüyor. Gençler, geleneksel "dek"in yerine teknolojik cihazlarla yapılan dövmeleri tercih ediyor.

Siverek ilçesine bağlı Selimpınar Mahallesi'nde yaşayan Tayide Aslan (67), AA muhabirine, dövmeyi 50 yıl önce çevresindekilerden görerek hoşuna gittiği için yaptırdığını, "dek" yaptırdıktan sonra evlenip huzurlu olacağını düşündüğünü anlattı.

Gençlerin artık "dek"e ilgi göstermediğini dile getiren Aslan, "Çantalarını boyayla dolduruyorlar. Biz bir türlü onu sevemedik ve yapmadık. Şimdi genç olsaydım da yapmazdım. 'Dek' yapmayı seviyorum ama makyaj yapmayı sevmiyorum. Teknolojik dövmeleri de sevmiyorum, kollarını baştan aşağı dövme yaparak yapılarını bozuyorlar. 'Dek' de ise öyle değil, yapılacak yerlere yapılıyordu ancak şimdi gençler artık ilgi göstermiyor." dedi.

Zeytin Yıldızay (72) da "dek"in aslında Arap geleneği olduğunu, küçükken kendisinin de güzel görünmek için bunu yaptırdığını anlattı.

- Bölgesel bir gelenek

"Dek" geleneğiyle ilgili araştırma yapan araştırmacı-yazar Ramazan Özgültekin ise bu dövmenin Arap kültüründen geldiğini ve bölgede yayıldığını söyledi.

"Dek"in öd suyu, is ve sütün karışımıyla yapıldığını dile getiren Özgültekin, şöyle konuştu:

"Karışım hazırlandıktan sonra nereye yapılacaksa özel iğnelerle belirlenen şekiller yapılır ve hazırlanan karışım oraya dökülür. Karışımın oraya dökülmesinden bir süre sonra orada bir morartı bırakır ve temizlendikten sonra o renkte kalır. Kimi burun ucuna yaparken kimisi şakaklarda yapar. Kimi kadınlar kocasına güzel görünmek için kimisi aile bağlarını güçlendirmek amacıyla yapardı. Tabi günümüzde 'dek' yapan çok az insan kaldı, bu gelenek zamanla bitmeye başladı. Şimdi ise para kazanma aracı haline gelen teknolojik dövmeler revaçta ancak pek tasvip etmiyoruz. Çeşitli boyalar kullanılarak yapılıyor."

"Dek"in bölge toplumunun, kültürün bir parçası olduğunu belirten Özgültekin, "Yaptıranlara sorduğumuzda kendileriyle özdeşleştiğini gördük. Onların bir yaşam tarzı halinde gelmiş ki onunla mutluydular. Bir kesim tarafından beğenilmese de onlar bununla mutlu olup beğeniyorsa olay bitmiştir." dedi.

AA