Kuzen Evliliği Yasaklanıyor

Haftalık İngiliz dergisi The Spectator’ da, İsveç’ te kuzen evlilikleri ve tehlikeleri ile ilgili bir makale yer aldı. Son zamanlarda bizde de çok konuşulan bir konu; “Kuzen Evliliklerinin Yasaklanması”. Makale sorunun sadece sağlık ile ilgili olmadığını, mafya ve çete olayının temelinde de bu sorunun yattığının altını çizmesi açısından önemli.

İsveç'te, kuzeninizle evlenmek uzun zamandır yasal olsa da, Birleşik Krallık'ta olduğu gibi, yaygın olarak hoş karşılanmıyor. Ancak, göçün artmasının ardından İsveç'te kuzen evliliklerinin artan sayısına yanıt olarak, hükümet gelecek yıl bu uygulamayı yasaklamayı planladığını duyurdu. Şu anda bir yasa tasarısı hazırlanıyor. Norveç'te, bu yaz kuzen evliliği yasağı kabul edildi. Danimarka yakında ,İskandinav komşularının izinden gidebilir.

GÖÇMEN KÖKENLİLER GÜNDEME GETİRDİ

İsveç’ te bu konuyu gündeme getirenler göçmen kökenliler. İran'da doğan eski İsveç Milletvekili Hanif Bali, kuzen evliliğine karşı çıkan ilk seslerden biriydi ve yasal değişiklik için savunuculuk yaptı. İsveç'in en büyük muhalefet partisi olan Sosyal Demokratlar, bu fikre karşı olumsuz bir tavır takındı. Oylarını bu evliliklerin baskın olduğu göçmenlerden almasının bunda rolü yok mu?

KUZEN EVLİLİĞİNE NEDER KARŞILAR? SADECE SAĞLIK RİSKLERİ Mİ?

Peki bu yasağın getirilmesinin asıl gizli kodu nedir; Suç şebekelerinin artması… Kuzen evliliklerinden olan çocuklarda kalp kusurları ve gelişimsel engelleri gibi doğuştan gelen rahatsızlıkların önemli ölçüde daha yüksek oranda olduğunu göstermiş olması gibi sağlık riskleri bir yana asıl üzerinde durulan konu, bu. Yasağın gizli kodunda bu evliliklerin temelini oluşturduğu öne sürülen sayıları giderek artan suç çeteleri var. İsveç şu anda ülkeyi şiddet yanlısı çeteler sorunuyla boğuşuyor. 2022'de liberal-muhafazakar bir hükümetin seçilmesinden bu yana İsveç devleti , çetelere karşı savaşını artırdı .Kuzen evliliğini yasaklamak, uzun vadede organize suçu zayıflatabilir . Peki neden?

AKRABALAR DEVLET MEKANİZMASININ İÇİNE SIZIYOR

Çetelere bağlı akrabalar hükümet kurumlarının içine sızdığı öne sürülüyor. Bu “içerdekiler” genellikle aile üyeleri veya akrabalardır ve ailelerine veya çetelerine olan sadakatleri, İsveç yasalarına, demokrasisine ve toplumsal düzene olan bağlılıklarından daha ağır basar. Geçtiğimiz hafta, İsveç'in dördüncü büyük şehri olan Uppsala'da bir belediye müdürü, bir suç çetesi içinde olan klan ile bağlantısı olduğu gerekçesiyle görevden uzaklaştırıldı. İsveç polisi içindeki özel soruşturmalar departmanının başkanı Martin Valfridsson, sızma girişimlerinin giderek daha yaygın hale geldiği ve bireylerin kötü niyetle adalet sistemine sızmaya çalıştığı konusunda uyardı. İsveç polisi, sistemin içine giren aile bağları olan köstebeklerin örneğin polis gözetim kayıtlarına ulaşabilmelerine olanak sağlayacağı görüşünde. İsveç'te bu özellikle önemlidir. İsveç'teki birçok suç şebekesi, sıkı sıkıya bağlı, klan temelli sadakatlere dayanır veya bundan faydalanır. Evlilik ve kan bağıyla birbirine bağlı bu aileler, devleti içeriden zayıflatabilir. Kuzen evliliğini yasaklayarak, İsveç hükümetinin bu sistemin çökmesini sağlayabileceğinin altı çiziliyor.

KUZEV EVLİLİKLERİ LİBERAL DEMOKRASİYE ZARAR VERİYOR

Harvard Üniversitesi'nde insan evrimsel biyolojisi profesörü olan Joseph Henrich, kuzen evliliğinin yalnızca aile dinamiklerini etkilemediğini, toplumları yeniden şekillendirdiğini iddia eden bir araştırmaya imza atmış bir isim. Araştırması, Avrupa'da kuzen evlilikleri azaldıkça, bireyselciliğin arttığını gösteriyor. Batı kilisesinin bu tür birlikteliklere yönelik baskısı, sadakatle gelişen sıkı aile ağlarını zayıflatarak liberal demokrasinin temellerini attı. Bunun yerine, Batı'daki toplumlar, dışarıdakilerle iş birliği, kurumlara güven ve yurttaşlık sorumluluğu gibi değerleri besledi.

Sonuçta, bu sadece evlilikle ilgili bir konu değil; bildiğimiz şekliyle demokrasinin ve hukukun üstünlüğünün temelleriyle ilgili bir konu.

TÜRKİYE’ DE DURUM NEDİR; ODATV BU KONUYU YAZMIŞTI

Oda TV yazarı Kayahan Uğur bu konuyu 2019 yılında yazdığı bir makalede gündeme getirmişti; “Akraba Evliliklerini Geride Bıraktığı Toplumlar”. Burada Türkiye’ deki mafyalaşma ve aile kan bağları arasındaki ilişki ile ilgili bölüm, sanki İsveç’ teki durumu anlatır gibi; “Ülkemizdeki kleptokrasi, nepotizm, yolsuzluk ve asayiş sorunlarına baktığımızda bu araştırmacılara hak vermemek elde değil. Son 17 yılda ihalelerden yararlanan iş adamlarının, bürokrasi ve siyasetin üst makamlarını işgal edenlerin hep aynı bölgesel klan, kabile ve hemşeri gruplarından geldiğini herkes görüyor. Ülkemizde çağdaşlığa en açık olan kesimlerin de kuzenlerin evliliğinin ve diğer geniş aile içi evlilik biçimlerinin geleneksel olarak benimsenmediği yörelerde bulunması da ayrıca ilginç”.

MAFYA’ NIN KAÇ ADAMI VAR; ÇOĞU AKRABA…

Tolga Şardan’nın Nisan 2021 tarihinde T 24’ te kaleme aldığı yazı bu durumu rakamları ile ortaya koyuyor; “Türkiye'deki organize suç grupları tablosunda Alâaddin Çakıcı 428 adamıyla açık ara ilk sırada yer aldı. Çakıcı'yı 257 adamıyla Sedat Şahin, 253 adamıyla Sedat Peker izledi. Burhanettin Saral'ın 247 adamıyla dördüncü olduğu listede, Ankaralı Kürt Ahmet lakabıyla tanınan Ahmet Turgut 239 adamıyla beşinci, İzmir'de FETÖ Borsası olaylarının merkezinde olup halen Arjantin'de tutuklu olan Serkan Kurtuluş 207 adamıyla altıncı sırada yer buldu. Ülke genelinde 30 ayrı mafya grubuyla ilgili rakamlara yer verilen listede, Galip Öztürk'ün 158, Ahmet Tekin Baykal'ın 124, Ümit Saral'ın 102, Fırat Delibaş'ın 102, Mehmet Sena Söylemez'in 98, Ayvaz Korkmaz'ın 93, Menderes Kutlu'nun 93, Nuri Ergin'in 85, Cemal Sincar'ın 82, Mehmet Hadi Özcan'ın 68, Şeniz Dervişoğlu'nun 61, Kürşat Yılmaz'ın 58, Hüseyin Kol'un 56, Savaş Kibar'ın 53, Yaşar Öz'ün 47, Kasım Gençyılmaz'ın 44, Ramazan Özarslan'ın 44, Mehmet Şirin Aksoy'un 43, Selahattin Yılmaz'ın 40, Oğuz Korukır'ın 39, Mehmet Köymen'in 33, Mehmet Fatih Bucak 28, Ali Yasak'ın 20 ve Nihat Özbir'in 9 adamıyla faaliyetlerini yürüttükleri ortaya konuldu.

AKRABA EVLİLİK HARİTASI

The Spectator’da çıkan makalede “İsveç’ te belirli büyük göçmen topluluklarında kuzen evliliği uygulaması yaygınlığını korumaktadır. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'nın bazı bölgelerinde, tüm evliliklerin yarısına kadarı akrabalar arasındadır. Birleşik Krallık'ta önemli bir göçmen nüfusu bulunan Pakistan, dünyada kuzen evliliklerinin en yaygın olduğu ülkelerden biridir” diye yazıyor. Türkiye’ de bundan payını alıyor diyebiliriz. TÜİK 2023 verilerine göre durum şöyle; 2023 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı %8,2 oldu. Akraba evlilikleri akrabalık türüne göre incelendiğinde, akraba evliliği yapmış bireylerin %46,5'inin hala/dayı çocukları ile %27,2'sinin amca çocukları ile ve %26,3'ünün ise teyze çocukları ile evli olduğu görüldü.

EN FAZLA OLDUĞU İL MARDİN OLDU

Toplam resmi evlenmeler içindeki akraba evlilikleri illere göre incelendiğinde, 2023 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla olduğu il %20,1 ile Mardin oldu. Bu ili %18,7 ile Şanlıurfa ve %16,8 ile Diyarbakır izledi. Akraba evliliği yapmış bireylerin oranının en az olduğu il ise %1,1 ile Edirne oldu. Bu ili %1,5 ile Kırklareli ve %2 ile Çanakkale izledi.

AKRABA EVLİLİĞİ ORANI 2023 YILINDA %3,2 OLDU

Evlenme istatistikleri sonuçlarına göre, 2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin %5,9'unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2018 yılında %4,3, 2023 yılında ise %3,2 olduğu görüldü.

TÜRKİYE’ DE YASAK HANGİ AÇIDAN KONUŞULUYOR

SMA hastalığı bizde çok konuşuluyor. Bunun akraba evlilikleri ile olan bağı ön plana çıktı. Durum böyle olunca “Akraba Evliliklerine Yasak” tartışması hastalık üzerinden yürüdü. Uzmanlar, akraba evliliklerinin genetik çeşitliliği azalttığını ve bu durumun SMA gibi hastalıkların ortaya çıkma riskini artırdığını vurguluyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, Şanlıurfa akraba evliliklerinin en yüksek olduğu il olarak öne çıkıyor. Bu oran, genetik risklerin en yoğun görüldüğü bölgelerden biri olan Şanlıurfa'daki sağlık sorunlarıyla doğrudan ilişkilendiriliyor. Bu nedenle, sağlık otoriteleri ve hükümet yetkilileri, genetik hastalıkların yayılmasını önlemek adına kuzen evliliklerini yasaklama gibi radikal önlemleri almayı değerlendiriyor. Sosyal medyada bu konu da gündeme geldi. Hatta kuzen evliliklerinin (Ülkemizde yasak değil) 2025 yılında yasaklanacağı yönünde paylaşımlarda oldu. Yani biz işin pek “sistem” tarafı ile değil, SMA özelinde sağlık tarafı ile ilgileniyoruz.