Şırnak'ın Cizre ilçesine bağlı Çatalköy Mahallesi'nde bulunan geniş bir arazi parçası, "1. Derece Arkeolojik Sit Alanı" olarak tescil edildi. Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'nun kararı geçtiğimiz günlerde resmi gazetede yayımlandı.
Alınan karara göre; Çatalköy Mahallesi sınırları içerisinde yer alan, özel mülkiyet, köy tüzel kişiliği ve Maliye Hazinesi'ne ait çok sayıda parsel, üst düzey koruma statüsüne kavuştu. 1/3000 ölçekli haritada koordinatlarıyla belirlenen bu alanlar, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında artık "1. Derece Arkeolojik Sit Alanı" olarak kayıtlara geçti. Bu kararla birlikte ilgili tapu kütüklerine de "Tamamı 1. Derece Arkeolojik Sit Alanındadır" veya "Bir Kısmı 1. Derece Arkeolojik Sit Alanındadır" şerhleri düşülecek.
Sıkı Koruma Şartları Getiriliyor
Kararla birlikte "Cizre Çatalköy 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı" için belirlenen koruma ve kullanma şartları oldukça sıkı:
- Yapılaşma Yasak: Bilimsel çalışmalar dışında hiçbir yapılaşmaya izin verilmeyecek. İmar planlarında bu alanlar sit alanı olarak işlenecek.
- Kazı Kısıtlaması: Bilimsel amaçlı kazılar dışında herhangi bir kazı yapılamayacak.
- Altyapıda Kısıtlı İzin: Zorunlu durumlarda yapılacak altyapı çalışmaları için Müze Müdürlüğü ve Koruma Kurulu'nun görüşü şart koşuluyor.
- Tarımda Sınırlama: Yeni tarım alanları açılamayacak, sadece mevcut sınırlı mevsimlik tarımsal faaliyetlere ve kurul onayıyla seracılığa devam edilebilecek.
- Malzeme Alımı ve Döküm Yasak: Taş, toprak, kum alınamayacak; kireç, taş, tuğla, maden vb. ocaklar açılamayacak; toprak, cüruf, çöp veya sanayi atığı dökülemeyecek.
- Mezarlık Kullanımı: Alan içindeki halka açık mezarlıklarda sadece defin işlemleri yapılabilecek.
Kurul Görüşleri Değerlendirildi
Karar öncesinde; Şırnak Valiliği İl Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, İller Bankası A.Ş. Diyarbakır Bölge Müdürlüğü, DSİ 10. Bölge Müdürlüğü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekânsal Planlama Genel Müdürlüğü'nün görüşleri ile Mardin Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü uzmanlarının raporu değerlendirildi. Korunum dosyası, sit alanı öneri haritası ve tescile ilişkin tüm bilgi-belgeler incelendikten sonra sit alanı tescili kararı verildi.
Bu kararla, Çatalköy Mahallesi'ndeki söz konusu tarihi alanların gelecek nesillere aktarılması ve tahribata karşı en üst düzeyde korunması hedefleniyor.