GAZİANTEP (AA) - Gaziantep'teki 3 lise öğrencisi, asansörlerdeki bulaş riskini azaltmayı öngören projeleriyle TÜBİTAK 52. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda bölge birincisi oldu.
Özel Sanko Okulları Fen ve Teknoloji Lisesi 9. sınıf öğrencileri Yiğit Settar Evgülü, Gökçe Bilge, Mustafa Ali Şahin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) sürecinde asansördeki bulaş riskini azaltmak üzere çalışma başlattı. TÜBİTAK 52. Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması'nda bölge birincisi olan proje, Türkiye birinciliği hedefiyle finalde yarışacak.
Sanko Okulları Genel Müdürü Fırat Mümtaz Asyalı, düzenlenen basın toplantısında, öğrencilerin salgına karşı teknolojik gelişmeleri araştırdıklarını belirtti.
Okulda proje tabanlı bir eğitim modelini benimsediklerini aktaran Asyalı, şöyle konuştu:
"Öğrencilerimiz virüsün asansörlerde yayılımını azaltmak için proje geliştirdi. Esasında bu çalışma disiplinler arası çalışma. Mevcut asansörlerde havalandırma sistemi var. Fakat bu sistem türbülans şeklinde içerdeki havayı döndürüyor. Bu da içerdeki virüsün yayılmasına sebep oluyor. Öğrencilerimiz bunun için laminar dikey akım sistemini araştırdılar. Bu sistem daha çok ameliyathanelerde siterilazson için kullanılıyor. Hava dimdik aşağıya veriliyor ve yine bu hava aşağıdan dışarıya alınıyor. Öğrencilerimiz laminar sisteminin asansörlerde de çalışacağını ispatladılar."
Asyalı, projede yapay zekanın da kullanıldığını, böylelikle asansördeki kişi sayısının kilogram hesabına göre değil, kamera aracılığıyla tespit edildiğini ve kontenjan fazlası kişilerin sesli uyarıldığını aktardı.
Proje danışmanlarından olan öğretmen Neriman Ersönmez ise robotik ve bilişim derslerinde öğrencilerin toplumsal probleme odaklanmalarını sağladıklarını belirterek, "Yaptığımız sistemin benzerinin olmaması patent başvurusu için bize sebep oldu. Patentimizi aldıktan sonra seri üretime geçerek öğrencilerimizi bu anlamda desteklemek istiyoruz." ifadelerini kullandı.
- Öğrenciler heyecanlı
Projede yer alan 9. sınıf öğrencisi Mustafa Ali Şahin de kapalı alanlarda bulaş riskinin daha fazla olduğunu görünce böyle bir çalışma yaptıklarını söyledi.
Asansörlerde kullanılan mevcut havalandırma sisteminin bulaş riskini artırdığına dair bilimsel araştırmalar olduğuna işaret eden Şahin, şöyle devam etti:
"Bunu engellemek için mevcut havalandırma sistemini değiştirmeye karar verdik. Laboratuvarlarda ve ameliyathanelerde de mikro partikürlerin yayılmasını engelleyen laminar akımı asansör kabinine entegre ettik. Projemizde havayı üstten iten alttan çeken iki ayrı fan var. Üstten havayı iten fanda tampon bölge var. Tampon bölgeyi kullanmamızın sebebi merkez ve kanat ucundaki akım farkı nedeniyle türbülans oluşuyor. Türbülansın oluşmasını istemiyoruz çünkü virüsün yayılmasına sebep oluyor. Tampon bölge akımı dengeleyip hepa filtreye havayı gönderiyor. Hepa filtre de akımı düzenli şekilde aşağıya indiriyor ve aynı zamanda alttaki fan da havayı çekip dışarıya tahliye ediyor."
Öğrencilerden Yiğit Settar Evgülü ve Gökçe Bilge ise projenin çalışma prensibine dair bilgiler verdi.
AA