Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2023 yılına ilişkin Aile İstatistiklerini yayımladı. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü, azalma eğilimi göstererek 2023 yılında 3,14 kişiye düştü.
Şırnak'ın Başarı Hikayesi: En Yüksek Hanehalkı Büyüklüğü
2023 yılı verilerine göre, Türkiye'de ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il 4,86 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak'ı 4,67 kişi ile Şanlıurfa ve 4,61 kişi ile Batman takip etti. Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu il ise 2,54 kişi ile Çanakkale olarak belirlendi. Çanakkale'yi 2,60 kişi ile Giresun ve 2,61 kişi ile Balıkesir izledi.
Yalnız Yaşayanların Sayısında Artış
ADNKS sonuçlarına göre, 2015 yılında %14,4 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranı 2023 yılında %19,7’ye yükseldi. Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından ya da tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2015 yılında %66,9 iken 2023 yılında %63,8’e geriledi. Geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı ise 2015 yılında %16,5 iken 2023 yılında %13,2’ye düştü.
Çekirdek Aile Olmayan Hanehalklarının Oranı Arttı
Eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren hanehalklarının oranında artış gözlemlendi. Bu hanehalklarının oranı 2015 yılında %2,2 iken 2023 yılında %3,3’e yükseldi.
Tek Kişilik Hanehalklarının Oranları
2023 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il %30,4 ile Gümüşhane oldu. Gümüşhane'yi %29,2 ile Tunceli ve %29 ile Giresun takip etti. Tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise %11,1 ile Batman olarak belirlendi. Batman'ı %11,8 ile Van ve %11,9 ile Diyarbakır izledi.
Tek Çekirdek Aile Hanehalklarının Oranları
Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il Gaziantep oldu. Türkiye'de 2023 yılında toplam hanehalklarının %10,6'sını tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Bu oran, baba ve çocuklardan oluşan hanehalklarında %2,4, anne ve çocuklardan oluşan hanehalklarında ise %8,2 olarak gerçekleşti.
Tek Ebeveynli Hanehalklarının Oranları
Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il, 2023 yılında %13,2 ile Elazığ oldu. Elazığ'ı %12,9 ile Bingöl ve %11,7 ile Adana izledi. Bu oranın en düşük olduğu iller ise %7,4 ile Ardahan, %8 ile Kars ve %8,1 ile Yozgat oldu.
Akraba Evlilikleri ve İstatistikleri
Toplam resmi evlilikler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapanların oranı %8,2 olarak belirlendi. 2023 yılında toplam evli bireyler içinde son evliliğinde akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranının en fazla olduğu il %20,1 ile Mardin oldu. Mardin'i %18,7 ile Şanlıurfa ve %16,8 ile Diyarbakır izledi. Akraba evliliği oranının en düşük olduğu il ise %1,1 ile Edirne oldu. Edirne'yi %1,5 ile Kırklareli ve %2 ile Çanakkale takip etti. Akraba evliliği oranı 2023 yılında %3,2 olurken, akraba evliliği oranının en yüksek olduğu il %19,7 ile Şanlıurfa oldu.
Vefat Etmiş Ebeveynler ve Çocuk İstatistikleri
ADNKS sonuçlarına göre, 2023 yılında Türkiye'de toplam 22 milyon 206 bin 34 çocuk içinde, hem annesi hem babası vefat etmiş çocuk sayısı 5 bin 461, babası vefat etmiş çocuk sayısı 263 bin 757, annesi vefat etmiş çocuk sayısı ise 82 bin 291 oldu. Cinsiyete göre incelendiğinde, hem annesi hem babası vefat etmiş erkek çocuk sayısı 2 bin 848, kız çocuk sayısı 2 bin 613, babası vefat etmiş erkek çocuk sayısı 134 bin 881, kız çocuk sayısı 128 bin 876, annesi vefat etmiş erkek çocuk sayısı 41 bin 847, kız çocuk sayısı 40 bin 444 olarak kaydedildi.
Boşanma Olaylarından Etkilenen Çocuklar ve Diğer İstatistikler
Son bir yıl içindeki boşanma olaylarından 171 bin 213 çocuk etkilendi. Taşınabilir bilgisayar bulunan hanelerin oranı %45,2 oldu. Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı %56,2 olurken, geniş ailelerin %25,7'sinin yoksulluk sınırının altında yaşadığı görüldü.
Şırnak, Türkiye'nin 2023 aile istatistiklerinde en yüksek ortalama hanehalkı büyüklüğüne sahip olarak dikkat çekiyor. Bu başarı, ilin sosyo-kültürel yapısının ve geleneklerinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir.