Doğu Anadolu’nun bereketli topraklarında kendiliğinden yetişen kenger bitkisi, hem Şırnak hem de Hakkari’de bölge halkının geçim kaynağı haline geldi. Özellikle Hakkari’nin Yüksekova ilçesi ile Şırnak’ın dağ köylerinde yetişen bu bitki, ilkbaharda taze haliyle peynir yapımında, sakız ve yemeklerde kullanılırken; sonbaharda kuruyan tohumları kahve yapımında değerlendiriliyor.
Kendine has aroması, faydaları ve eşsiz kokusuyla bilinen kenger bitkisi, bölgede hem mutfak kültürünün hem de ekonominin vazgeçilmez bir parçası. Yaklaşık 30 yıldır bu bitkiden geçimini sağlayan Mehmet Es, topladığı kenger tohumlarını işleyerek Irak’a ihraç ediyor.
Kengerden Kahveye Uzanan Yolculuk
Sonbahar aylarında Şırnak ve Hakkari’nin yüksek dağlarında köylüler tarafından toplanan kurumuş kenger tohumları, Mehmet Es tarafından satın alınıyor. Daha sonra Es’in kurduğu atölyede özenle ayrıştırılan bu tohumlar, “kenger çekirdeği” adıyla Irak’a gönderiliyor.
Mehmet Es, bu işten önemli bir gelir elde ettiğini belirterek şunları söyledi:
“Kenger tohumlarını köylülerden kilosu 450 ila 700 TL arasında satın alıyorum. Atölyemde kabuklarından arındırıp paketliyorum. Ardından tonlarca kenger çekirdeğini Irak’a ihraç ediyoruz. Yıllık ortalama 400 ton satış gerçekleştiriyoruz ve bu hem bizim hem de köylüler için büyük bir gelir kapısı oldu.”
Şırnak ve Hakkari İçin Yeni Bir Gelir Kaynağı
Kenger bitkisinin sadece Hakkari değil, Şırnak bölgesinde de yüksek kalitede yetiştiğini vurgulayan Es, ilçede bu bitkinin işlenmesine yönelik bir tesis kurulması için proje hazırladıklarını dile getirdi.
“Şu anda kenger çekirdeği işleme tesisi bölgemizde yok. Bunun için proje hazırlayıp ilgili kurumlara sunduk. Eğer tesis kurulursa, Hakkari ve Şırnak için ciddi bir ekonomik kazanç sağlayacağız. Çünkü kenger sadece doğadan toplanan bir bitki değil, aynı zamanda istihdam yaratan bir kaynak.”
Doğadan Gelen Şifa ve Lezzet
Yüzyıllardır yöre halkı tarafından tüketilen kenger bitkisi, bahar aylarında taze haliyle salatalarda, yemeklerde ve ünlü otlu peynirlerde kullanılıyor. Ayrıca bitkinin sakız yapımında da önemli bir yeri var. Tohumları kurutulup öğütüldüğünde ise kenger kahvesi, bölgede kahve severlerin en çok tercih ettiği doğal içeceklerden biri olarak öne çıkıyor.
Şırnak’ın dağ köylerinden toplanan kengerin kalitesi, Irak’ta ve yurt dışındaki birçok pazarda büyük beğeni topluyor. Uzmanlara göre, Şırnak ve Hakkari’nin iklim koşulları bu bitkinin aromasını ve kalitesini artırıyor.
400 Tonluk Dev İhracat
Her yıl Irak’a yaklaşık 400 ton kenger çekirdeği satan Mehmet Es ve ekibi, bölge ekonomisine milyonlarca liralık katkı sağlıyor. Es, tesis kurulumuyla birlikte ihracat kapasitesini iki katına çıkarmayı hedeflediklerini belirtti.
Kenger bitkisi, Şırnak ve Hakkari’de sadece bir doğa ürünü değil; aynı zamanda bölge halkı için umut, istihdam ve sürdürülebilir gelir kaynağı haline geldi.