İBAN’a para atmak yasal mı? Yasak mı? Son haftalarda vatandaşların, esnafların ve ticaret işleri ile uğraşan herkesin gündeminde birince sırada yer alıyor. Bir çok vatandaş üzerinde para taşımıyor. Çoğu insan tüm alışverişlerini İBAN aracılığıyla gerçekleştiriyor. İşte bu ödeme sistemi, Maliye Bakanlığı'nın kıskacına takıldı.
Kayıt dışı paranın takibinin yapılacağını açıklayan Bakan Mehmet Şimşek, İBAN ödeme sistemine yönelik de çalışmaların süreceğini ifade etti. Bunun üzerine Maliye Bakanlığı harekete geçti. Birçok vatandaşın hesabı bu kıskacın pençesine düştü. Bir çok hesap incelemeye alındı. Bir çok vatandaşa kira geliriniz var denilerek tebligatlar gitmeye başladı. SMS’ler ile vatandaşlara uyarılar gidiyor.
Peki, İBAN'a para atmak yasak mı ve hangi durumlarda yasal olarak gerçekleşiyor? İşte, o konu hakkında detaylı bilgiler
Maliye, IBAN üzerinden ödeme talep eden esnafın peşine düştü. IBAN’a ödeme yapan, yaptıran, hesabını kullandıran yani 'IBAN kiralayana' yaptırım uygulanabilir mi? Maliye bakanlığı tarafından, banka hesaplarına bloke koyulabilir, malvarlığı tamamen durdurulabilir.
Peki, IBAN'a para göndermek hangi durumlarda yasal olarak kabul edilir? İşte, uzmanların verdiği o detaylar
IBAN'A PARA GÖNDERMEK YASAL MI?
Banka hesabı üzerinden tahsilat yapılması, işlemin tarafları, miktarı doğru olduğu ve gerçek durumla uyumlu olduğu sürece elbette yasal. Ancak banka komisyonundan, ödeme gecikmesinden veya vergiden kaçmak, kayıt dışında kalmak gibi nedenlerle başkalarının IBAN’ının kullanılması söz konusu olduğunda konu yasal değil. Üstelik tüm taraflar için ağır cezalar var. Bu cezalar, ihtimallere göre değişiyor.
KENDİ ADINA IBAN İLE ÖDEME ALIP FATURA KESMEYENLER İÇİN CEZA VAR MI?
Bu ihtimallerden ilki ve en masumu, işletmenin ödemeyi kendi hesabına yaptırıp fatura kesmemesi. Bu işletmenin vergi mükellefiyeti varsa düzenlenmeyen her fatura için 3 bin 400 TL’den (2024 yılı için) az olmamak üzere fatura tutarının yüzde 10’u kadar özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu tutarın 2024 yılı için yıllık toplamı 1.7 milyon TL’yi geçemez. Ayrıca ödenmeyen vergiler, yani şahıs şirketi diye de bilinen şahıs mükellefiyeti için gelir vergisi, ticaret şirketi için ise kurumlar vergisi ile KDV de bir kat cezası ve aylık yüzde 3.5 faiziyle birlikte istenir. Vergi mükellefiyeti hiç yoksa bu cezalara, geriye dönük verilmeyen beyannamelerden kaynaklı cezalar da eklenir. Bunları alt alta koyup topladığınızda çok yüksek miktarlarla karşılaşılabilir.
IBAN KULLANDIRMANIN CEZASI NEDİR?
IBAN’ını kullandıran veya bir başka söyleniş şekliyle “IBAN kiralayan” kişi için ilk yaptırım komisyon geliri elde ettiği gerekçesiyle olur. Vergi incelemesi sonucu, kimsenin karşılıksız böyle bir şey yapmayacağı, dolayısıyla komisyon geliri karşılığı (genelde yüzde 2 olarak belirlenir) bunu yaptığı kanaatine varılır. Bu gerekçeyle sözü edilen tahmini gelir nedeniyle IBAN’ını kullandıran kişiden de vergi, ceza ve faiz istenir. Ancak bu karşılaşılabilecek yaptırımların belki de en hafif kısmı. Vergi idaresi, durumu Cumhuriyet savcılığına ve Mali Suçları Araştırma Kurulu’na (MASAK) da bildirebilir. Bu durumda, ‘banka nezdinde kendi adına ve başkası hesabına yazılı bildirim yapmadan hareket eden kimse için’ 6 aydan 1 yıla kadar hapis veya 5 bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. (5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun-madde 15)
ESNAF MÜŞTERİYİ IBAN İLE ÖDEMEYE ZORLAYABİLİR Mİ?
Öncelikle yanlış anlama olmaması için mal veya hizmeti alanın hesabından satanın hesabına doğru tutarda ve açıklama ile gönderilen bir para varsa ve faturası kesiliyorsa mali ve vergisel düzenlemeler bakımından bir sorun olmaz. Ama burada da müşteri POS cihazı üzerinden kredi kartı ya da banka kartıyla ödeme yapmak istemesine rağmen “cihaz arızalı” gibi gerekçelerle IBAN’a ödeme için zorlamak başka bir kanuna aykırılık. İlgili hükme göre işletmeler, kart hamillerinin yapmış oldukları mal ve hizmet alımlarının bedelini banka kartı ya da kredi kartı ile ödeme taleplerini kabul etmek zorundadır. (Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu-madde 17).