Türkiye’de sosyal güvenlik sisteminde köklü bir dönüşüm süreci başlıyor. 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı kapsamında sosyal güvenliğin kapsamını genişletecek, mali sürdürülebilirliği güçlendirecek ve vatandaşın sisteme erişimini kolaylaştıracak yeni düzenlemeler devreye alınacak.
Sosyal Güvenlik Kapsamı Büyüyor
2024 yılı itibarıyla sosyal sigorta kapsamındaki nüfus oranı, kayıt dışı istihdamla mücadele ve prim teşviklerinin etkisiyle yüzde 89,7’ye ulaştı. Ancak hedef, bu oranın daha da artırılarak tüm çalışanların sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınması.
Yeni dönemde, sosyal güvenlik sisteminin kapsayıcılığını artırmak, prim tabanını genişletmek ve adil bir yapıyı tesis etmek amacıyla çeşitli politika ve tedbirler uygulanacak.
Daha Fazla Meslek Sisteme Dahil Olacak
Sisteme girişleri kolaylaştırmak için farklı meslek ve gelir gruplarına yönelik yenilikçi modeller hayata geçirilecek. Özellikle apartman görevlileri, ev hizmetlileri, çocuk ve yaşlı bakıcıları gibi ticari faaliyette bulunmayan işverenlerin dahil olduğu “kolay işverenlik” uygulamasının kapsamı genişletilecek.
Ayrıca, şu anda sosyal güvenlik sistemi dışında kalan ya da sisteme dahil olması zor olan gruplar için kolaylaştırıcı mekanizmalar geliştirilecek. Düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik işçiler gibi gruplara özel sigorta programları oluşturularak sosyal koruma alanı güçlendirilecek
Aylık Bağlama Sisteminde Reform Geliyor
Sosyal güvenlikte önemli bir değişim de aylık bağlama sisteminde yapılacak. Yeni model, kişilerin daha uzun süre istihdamda kalmasını teşvik edecek ve sistemin mali yükünü azaltacak şekilde yeniden tasarlanacak.
Bu kapsamda, gelir bazlı prim bildirimi sisteminin genişletilmesi, hakkaniyet ve aktüeryal dengeyi koruyacak yeni düzenlemeler yapılması hedefleniyor. İlgili kurumlar arasında koordinasyon artırılarak reformların hızla hayata geçirilmesi planlanıyor.
SGK Borçlularına Rehberlik Dönemi
Prim tahsilatlarını artırmak ve sistemin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla SGK’ye borcu bulunan sigortalılara özel rehberlik hizmetleri sunulacak.
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında borçların takibi etkinleştirilecek, borçlu sigortalılarla iletişim kurularak ödeme süreçlerinde bilgilendirme ve yönlendirme yapılacak.
Risk Odaklı Denetimlerle Etkinlik Artacak
Kayıt dışı istihdamla mücadelede veri analizine dayalı risk odaklı denetimler öne çıkacak.
Prime esas kazancı bir önceki aya göre yüzde 20’den fazla düşen sigortalılara SMS yoluyla uyarı gönderilecek. Böylece hem suiistimallerin önüne geçilecek hem de kayıt dışı çalışmanın tespiti kolaylaşacak.
Ayrıca sektörlere göre belirlenen risk gruplarına özel denetim ve rehberlik faaliyetleriyle sosyal güvenlik sisteminin etkinliği artırılacak.
Amaç: Daha Adil ve Sürdürülebilir Bir Sistem
Tüm bu düzenlemelerin nihai amacı, daha adil, kapsayıcı ve uzun vadede mali açıdan sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi inşa etmek.
Yeni modelle birlikte hem çalışan hem işveren daha güvende olacak; sosyal koruma tüm kesimlere yayılacak.