Amerika Birleşik Devletleri'nde finans dünyasını sarsan eşi benzeri görülmemiş bir gelişme yaşandı. ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı bir paylaşımla, ABD Merkez Bankası (Fed) Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook'a hitaben yazdığı mektubu kamuoyuna duyurdu ve Cook'u görevden aldığını açıkladı.
TARİHTE BİR İLK
Fed'in 111 yıllık tarihinde bir başkan tarafından görevden alınan ilk yönetim kurulu üyesi olan Cook ise kararın yasa dışı olduğunu belirterek istifa etmeyeceğini ve görevine devam edeceğini bildirdi. Bu durum, Beyaz Saray ile ABD'nin para politikasını yöneten bağımsız kurum Fed arasında derin bir krizin fitilini ateşledi.
TRUMP'IN GEREKÇESİ: ALDATICI VE POTANSİYEL OLARAK SUÇ TEŞKİL EDEN DAVRANIŞ
Başkan Trump'ın sosyal medya hesabından paylaştığı mektup, görevden almanın gerekçelerini sert ifadelerle ortaya koydu. Mektubunda, Fed yasasının kendisine "sebep" olması halinde bir yönetim kurulu üyesini görevden alma yetkisi verdiğini vurgulayan Trump, "Fed Yönetim Kurulu üyeliği görevinden derhal alınmış bulunmaktasınız" ifadesini kullandı.
Trump, Cook'u görevden almak için yeterli ve geçerli sebeplerin bulunduğunu iddia ederek, bu sebeplerin temelinde Cook'un mortgage sözleşmelerindeki beyanlarının yattığını öne sürdü. Mektupta, Cook'un iki hafta gibi kısa bir zaman dilimi içerisinde, iki farklı mülk için birincil ikametgahı olacağına dair taahhüt içeren belgeleri imzaladığı aktarıldı. Trump, bu durumu şu sözlerle değerlendirdi:
"İkinci taahhüdünüzü verirken ilk taahhüdünüzden haberdar olmadığınız düşünülemez. Her ikisini de yerine getirmeyi amaçlamış olmanız imkansız."
Başkan Trump, Fed'in faiz oranlarını belirleme ve bankacılık sistemini düzenleme gibi devasa sorumlulukları olduğuna dikkat çekerek, Amerikan halkının bu görevdeki kişilerin dürüstlüğüne tam güven duyması gerektiğini belirtti. Cook'a hitaben, "Finansal bir konuda sergilediğiniz aldatıcı ve potansiyel olarak suç teşkil eden davranışınız ışığında, onlar ve ben sizin dürüstlüğünüze bu tür bir güven duymuyoruz" ifadelerini kullanan Trump, bu davranışın en hafif tabirle ağır bir ihmal olduğunu ve Cook'un finansal düzenleyici olarak yetkinliğini sorgulattığını kaydetti. Trump, mektubunu, "ABD kanunlarının sadakatle uygulanmasının, sizin derhal görevden alınmanızı gerektirdiği sonucuna vardım" diyerek tamamladı.
COOK'TAN MEYDAN OKUMA: BAŞKANIN YETKİSİ YOK, GÖREVİME DEVAM EDECEĞİM
Görevden alma kararının hemen ardından bir bildiri yayınlayan Lisa Cook, Başkan Trump'ın hamlesine direneceğinin sinyalini verdi. Cook, kararın hukuki bir dayanaktan yoksun olduğunu savunarak, "Başkan Trump, yasalara göre bir gerekçe olmadığı halde beni 'gerekçeyle' kovduğunu iddia etti ve bunu yapmaya yetkisi yok" dedi. Görevinden ayrılmayacağını net bir dille ifade eden Cook, "İstifa etmeyeceğim. 2022'den beri yaptığım gibi, Amerikan ekonomisine yardımcı olmak için görevimi yerine getirmeye devam edeceğim" açıklamasında bulundu.
GERİLİMİN GEÇMİŞİ: İSTİFA ÇAĞRILARI VE SORUŞTURMA TALEBİ
Başkan Trump ile Lisa Cook arasındaki gerilim, bu görevden alma kararıyla aniden ortaya çıkmadı. Geçtiğimiz hafta Trump, sosyal medya hesabından yaptığı bir paylaşımla, Federal Konut Finansmanı Ajansı (FHFA) Direktörü Bill Pulte'nin, ABD Adalet Bakanı Pam Bondi'den Cook hakkında bir mortgage başvurusu nedeniyle soruşturma açmasını talep ettiğini belirten bir Bloomberg haberini paylaşmıştı. Trump, bu paylaşımının ardından açıkça "Cook hemen istifa etmelidir" çağrısında bulunmuştu.
Bu çağrıya yanıt veren Cook ise iddiaların, kendisi Fed'e katılmadan dört yıl önce yapılan bir işleme dayandığını ve Bill Pulte tarafından sosyal medyada gündeme getirildiğini savunarak, "Bir tweette sorulan bazı sorular nedeniyle görevimden istifa etmeye niyetim yok" diyerek istifa etmeyeceğini daha önce de belirtmişti.