Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan Bakan Tunç'a Cezaevindeki Çocuklarla İlgili Sorular Sordu

Yeşil Sol Parti Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'a, "Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibarıyla hamile hükümlü/tutuklu ile doğum yapan hükümlü/tutuklu kadın sayısı kaçtır? Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibarıyla, 0-6 yaş kaç çocuk veya bebek annelerinin yanında büyümektedir? Cezaevinde olan 0-6 yaş çocuklar için yeterli hijyen, beslenme, ısı ve havalandırma koşulları sağlanmakta mıdır? Çocukların sağlık hizmetine erişimi sağlanıp, rutin aşılarının takibi yapılmakta mıdır? Cezaevlerinde çocukların gelişimine uygun beslenme ihtiyaçları nasıl ve kimler tarafından karşılanmaktadır" diye sordu.

Yeşil Sol Parti Şırnak Milletvekili Ayşegül Doğan, anneleri ile birlikte cezaevinde kalan çocukların yaşadıkları sorunları TBMM gündemine taşıdı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç'un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı'na soru önergesi veren Doğan, şunları kaydetti:

"ÇOCUKLARA CEZAEVLERİNDE MAHKUM MUAMELESİ YAPILMASINA YERİNE ÇOCUK OLARAK GÖRÜLÜP BU YÖNDE MUAMELE YAPILMALI"

"Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 65. maddesi Türkiye'de anneleri hükümlü olan çocukların 6 yaşına kadar annelerinin yanında kalmasını düzenlemektedir. Kanun, bu çocukların 6 yaşından sonra çocuk yuvalarına veya yetiştirme yurtlarına yerleştirilmelerini öngörüyor.

14 Nisan 2020'de, Ceza İnfaz Yasası'nda pandemi nedeniyle yeni bir düzenleme yapılarak, hapis cezası infazının, hamile olan veya doğurduğu tarihten itibaren bir yıl altı ay geçmemiş bulunan kadınlar için geri bıraktırılması uygulanmaya başlanmıştır. Ancak bu geçici tedbire bir istisna getirilerek, örgüt üyeliği kapsamında işlenen suçlardan tutuklu ya da hükümlü olanlar ceza indirimleri ve infaz ertelemelerinde kapsam dışı bırakıldı.

Gerçek şu ki düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamında siyasal hak sayılması gereken pek çok faaliyet de soruşturma ya da kovuşturma aşamasında örgüt suçu kapsamına sokulduğundan, düzenlemenin kapsamına giren çoğu kadın, bu ertelemeden yararlanamıyor. Yapılan çalışmalar 0-6 yaş grubunda anneleri ile cezaevinde kalan çocukların ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunu ortaya koyuyor. Bu sorunların başında çocuklu annelerin koğuşlarda dışlanması, çocuklar için ayrı yemeklerin çıkmaması, çocukların fiziksel ve mental gelişimleri için gerekli ve yeterli imkanların olmaması, çocukların annesiz doktora götürülmesi, çocuklar için ayrı yatakların olmaması gelmektedir.

Çocuklar, kreş dahil birçok yere giriş çıkış yaparken defalarca 'mahkum kabul' denilen x-ray cihazından geçmek zorunda bırakılmaktadır. Çocuklara cezaevlerinde mahküm muamelesi yapılması yerine 'çocuk' olarak görülüp bu yönde düzenleme/muamele yapılmalıdır.

"CEZAEVİNDEKİ ÇOCUKLARIN VE ANNELERİNİN KOŞULLARININ İVEDİLİKLE YASALARA UYGUN HALE GETİRİLMESİ GEREKMEKTEDİR"

Uluslararası anlaşmalar ve özellikle BM Bangkok Kuralları hamile, emziren ve çocuğuyla birlikte hapishanede kalan kadınlara ilişkin düzenlemeler içermektedir. Bu metinlerde, 'Hamile/yeni doğum yapmış/emzirme döneminde/çocuklarıyla kalan mahpuslara, ihtiyaçlarına göre yaklaşımlarda bulunulmalı; çocuklar, uzmanlar tarafından takip edilmelidir. Annesiyle birlikte tutulan çocuk, asla bir mahpus muamelesi görmemelidir' denmektedir.

Cezaevinde kalan tutuklu/hükümlü ebeveynlerin ve ebeveynleri ile birlikte cezaevinde tutulan çocukların eğitim, sağlık, beslenme, oyun ve sosyal gelişim ihtiyaçlarının eksiksiz şekilde karşılanması, ilgili cezaevlerinin düzenli olarak denetlenmesi, hak ihlallerinin bir an evvel tespitinin yapılarak, çocukların ve annelerinin ortam ve koşullarının ivedilikle yasalara uygun hale getirilmesi gerekmektedir."

"AĞUSTOS 2023 SONU İTİBARİYLE HAMİLE HÜKÜMLÜ/TUTUKLU İLE DOĞUM YAPAN HÜKÜMLÜ/TUTUKLU KADIN SAYISI KAÇTIR?"

Doğan, Bakan Tunç'a şu soruları yöneltti:

"-Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibariyle hamile hükümlü/tutuklu ile doğum yapan hükümlü/tutuklu kadın sayısı kaçtır?

-Cezaevlerinde Ağustos 2023 sonu itibariyle, 0-6 yaş kaç çocuk veya bebek annelerinin yanında büyümektedir?

-Cezaevinde olan 0-6 yaş çocuklar için yeterli hijyen, beslenme, ısı ve havalandırma koşulları sağlanmakta mıdır? Çocukların sağlık hizmetine erişimi sağlanıp, rutin aşılarının takibi yapılmakta mıdır?

-Cezaevlerinde çocukların gelişimine uygun beslenme ihtiyaçları nasıl ve kimler tarafından karşılanmaktadır? Emziren anneler için gerekli ek gıdalar temin edilmekte midir?

-Cezaevi içerisinde çocuk doktoru, hemşire ve çocuğun psikolojik durumunun takibi için gerekli uzmanlar hazır bulunuyor mu?

"CEZAEVİ KOŞULLARINDA ÇOCUKLARIN OKUL ÖNCESİ/SONRASI İHTİYAÇLARI NASIL KARŞILANMAKTADIR?"

-Cezaevi koşullarında çocukların okul öncesi/sonrası eğitim ihtiyaçları nasıl karşılanmaktadır? Çoğunluğu cezaevinde doğan/büyüyen çocuklar olduğundan, bu çocuklara düzenli psiko-sosyal destek verilmekte midir?

-Anneleriyle birlikte cezaevinde tutulan çocukların fiziksel/sosyal/psikolojik ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla, anne mahpusların ev hapsi gibi cezaevi dışı çözümlerle tahliye edilmesi için bakanlık tarafından herhangi bir planlama yapılıyor mu?

-BM Bangkok Kurallarında geçen 'Annesiyle birlikte tutulan çocuk, asla bir mahpus muamelesi görmemelidir' düzenlemesinin ve BM Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin ilgili maddesinin etkin bir şekilde uygulanmasını sağlamaya yönelik bakanlığın herhangi bir çalışması var mıdır?

-14 Nisan 2020'de Ceza İnfaz Yasası'nda pandemi nedeniyle yapılan değişiklikten kaç kadın tutuklu faydalanmıştır? Siyasi duruşları nedeniyle bu uygulamadan kaç kadın yararlanamamıştır?"