Türkiye'nin Yeni Doğum Haritası Açıklandı! Şırnak Kaçıncı Sırada? İşte En Yüksek ve En Düşük Doğum Oranlarına Sahip İller

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılı doğum istatistikleri, ülke genelindeki doğurganlık haritasını yeniden şekillendirdi. Açıklanan veriler, şehirler arasındaki büyük farkları gün yüzüne çıkardı. Bazı illerde doğurganlık oranları oldukça yüksekken, bazı büyükşehirlerde ise doğum oranlarında ciddi düşüşler dikkat çekiyor. Peki, Türkiye’de doğurganlık hızı en yüksek il hangisi? En düşük oran hangi şehirlerde görüldü? Şırnak kaçıncı sırada yer aldı? İşte detaylar…

2024’te Doğurganlık Şampiyonu: Şanlıurfa

TÜİK verilerine göre 2024 yılında Türkiye'nin en yüksek doğurganlık oranına sahip ili Şanlıurfa oldu. Şanlıurfa’da kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı 3,28 olarak kaydedildi. Bu rakam, ülkenin nüfus yenilenme seviyesinin oldukça üzerinde yer alıyor.

İlk 3 İl Belli Oldu

• Şanlıurfa – 3,28 çocuk
• Şırnak – 2,62 çocuk
• Mardin – 2,32 çocuk

Bu sıralamayla Şırnak, doğurganlık hızında ikinci sıraya yerleşti. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde doğurganlık hızının yüksek seyrettiği görülüyor.

Doğurganlıkta En Düşük Oranlar Bu İllerde

Öte yandan, bazı illerde doğurganlık hızları alarm verici seviyelere geriledi. 2024 yılı verilerine göre:

• Bartın ve Eskişehir – 1,12 çocuk
• Zonguldak ve Ankara – 1,15 çocuk
• İzmir – 1,17 çocuk

Bu şehirler, Türkiye’nin en düşük doğum oranlarına sahip illeri arasında yer aldı.

71 İl Nüfus Yenilenme Seviyesinin Altında

Nüfusun kendini yenileyebilmesi için toplam doğurganlık hızının 2,10 olması gerekiyor. Ancak 2024 yılında tam 71 il, bu eşik değerin altında kaldı.

• 2017 yılında 57 il 2,10’un altında kalırken,
• 2024'te bu sayı 71’e çıktı.
• 1,50’nin altında doğurganlık hızına sahip il sayısı 2017’de 4 iken, 2024’te 55’e yükseldi.

Türkiye Avrupa'ya Göre Hâlâ Üst Sıralarda

Avrupa Birliği ülkeleriyle kıyaslandığında, Türkiye hala nispeten yüksek doğurganlık oranlarına sahip. AB'de ortalama doğurganlık hızı 1,38 iken, Türkiye 2024 verilerine göre 1,48 ile 9. sırada yer aldı. Bulgaristan, 1,81 çocuk ile ilk sırada bulunurken, Malta 1,06 çocuk ile son sırada yer aldı.

Eğitime Göre Doğurganlık: En Düşük Oran Üniversite Mezunlarında

Annenin eğitim düzeyi, doğurganlık oranlarını doğrudan etkiliyor. 2024 verilerine göre:

• Okuma yazma bilmeyen veya sadece okuma yazma bilen annelerde doğurganlık hızı: 2,65
• Yükseköğretim mezunu annelerde doğurganlık hızı: 1,22

Eğitim seviyesi arttıkça doğurganlık hızının düştüğü net şekilde görülüyor.

Kırda Daha Çok, Kentte Daha Az Doğum

Kent ve kır ayrımına göre de doğurganlık oranları dikkat çekici:

• Kırsal bölgelerde: 1,83 çocuk
• Orta yoğun kentlerde: 1,58 çocuk
• Yoğun kentlerde: 1,39 çocuk

Bu veriler, kırsal alanlarda yaşayan kadınların daha fazla çocuk sahibi olduğunu gösteriyor.

En Doğurgan Yaş Aralığı: 25-29

2001 yılında en yüksek doğurganlık 20-24 yaş aralığında görülürken, 2024’te bu durum değişti. Artık en fazla doğum:

• 25-29 yaş aralığında gerçekleşiyor (binde 100 doğum oranı ile).

Bu da kadınların doğum yaşının giderek arttığını gösteriyor.

Doğum Aralıkları Değişti: Şanlıurfa Yine İlk Sırada

2024 yılında annenin yaptığı iki doğum arasındaki ortalama süre:

• Türkiye geneli: 4,7 yıl
• En kısa süre: Şanlıurfa – 2,7 yıl
• Şırnak: 2,9 yıl
• En uzun süre: Kırklareli – 5,4 yıl

Bu veriler, bazı bölgelerde çocuklar arasındaki yaş farkının daha az olduğunu ortaya koyuyor.

Ortalama Anne Yaşı Yükseldi

• 2001’de doğum yapan annelerin ortalama yaşı: 26,7
• 2024’te: 29,3
• İlk doğumda ortalama yaş: 27,3

İllere göre en yüksek ve en düşük ortalamalar:

• En yüksek: Tunceli – 29,4
• En düşük: Şanlıurfa ve Muş – 24,4

Her 100 Doğumdan 3'ü İkiz veya Üçüz

2024 yılında toplam 31 bin 109 çoğul doğum gerçekleşti. Tüm doğumların:

• %3,3’ü çoğul doğum
  • %97’si ikiz,
  • %2,9’u üçüz,
  • %0,1’i dördüz ve üzeri.

İlk Doğumlar Yüzde 41,9’la Zirvede

Doğumların dağılımı ise şöyle:

• %41,9 – İlk doğum
• %30,3 – İkinci doğum
• %16 – Üçüncü doğum
• %11,5 – Dördüncü ve üzeri doğum