Merkezi idare’nin Şırnak’ın kaza statüsünde idare edilmesine son vererek nahiye statüsünde Eruh Kazasına bağlanmasına karar vermesi, Şırnak halkı nezdinde büyük bir tepkiye neden olmuştur. Dönemin Şırnak kanaat önderlerinden Ahmed bin Abdullah, Yakub, Hamo, Nimet bin Abdullah, Yahya, Şaho, İsa bin Abdullah, Yakub bin Abdullah, Mustafa bin Melek, Ağalarından; Mehmet Said bin Abdullah, Ağa-yı Sor, Osman Nuri, Mehmed Fazıl, İmamlarından; Şırnak İmamı Mehmed, Nerah İmamı Ömer, Kirun İmamı Hüseyin bin Abdullah, Gundikê Meli İmamı Hacı Hasan, Biryan İmamı Abdullah, Cıfane İmamı Molla Taha, Gundik İmamı Molla İsmail, Gilindur İmamı Hüseyin bin Abdullah, Nevavan İmamı Hasan bin Abdullah, Muhtarlarından; Şırnak Muhtarı Nuri, Şırnak Muhtarı Mehmet bin Abdullah, Şırnak Muhtarı Ramazan, Nerah Muhtarı Ömer, Kirun Muhtarı Kenan, Gundikê Meli Muhtarı Abdullah, Biryan Muhtarı Ahmed, Cıfane Muhtarı Yusuf bin Abdullah, Gundik Muhtarı Yakub bin Abdullah, Gilindur Muhtarı Kasım ve Nevavan Muhtarı Mehmed Tahir 31 Ekim 1888’de merkezi idareye gönderdikleri dilekçe ile tepkilerini dile getirmişlerdir. (Belge No: 1)

Ayrıca dönemin Şırnak Ağalarından olan Mehmed Ağa ve Osman Ağa Şırnak’ın Eruh’a veya başka bir vilayete bağlanmasına karşı çıkarak vergilerini vermekte zorluk çıkarmışlardır. Bunun üzerine dönemin Bitlis Valisi İbrahim Bey tarafından 13 Kasım 1888’de Dâhiliye Nezareti’ne (İçişleri Bakanlığı) bir telgraf gönderilmiştir. Telgrafta; hem emniyetin sağlanmasında güçlüklere yol açacağı hem de vergilerin toplanmasında sıkıntılara neden olacağı göz önünde bulundurularak Şırnak’ın eskiden olduğu gibi Eruh’a bağlı halinin devam ettirilmesinin faydalı olacağı belirtilmiştir. (Belge No: 2)

Dâhiliye Nezâret-i Celîlesine

Siird dâhilinde kâin Eruh kazasına mülhâk Şırnak nahiyesi ağavatından Mehmed ve Osman Ağalar nahiye-i mezkûrenin kâriben diğer vilâyete râbt ve ilhâk olunacağından bahsle virgü-yü mürettebât ve sene-yi sâbıktan mütedâhil-i zaman miriyelerince itâda izhâr-ı muhalefet iyledikleri Siird Mutasarrıflığından bildiriliyor Şırnak nahiyesi beher sene yaylak mahlelerine tahattî iden Diyarbekir ve Mardin ve mahal-i saire aşâyirinin memergâhı olmasına ve Eruh kazasına mevkiân münasebet-i kâmilesi bulunmasına tebe’an inzibâta idare-i nokta-i nazârında bu nahiyenin ke-makân Eruh kazasına bekâ-yı merbûdiyeti lüzumu derkârdır ahalisi nâmına tânzim ve takdim-i mahsus olan istidânın menāfi’-i şahsiyyelerini hazinenin zaruretinde taharri iden merkûman Mehmed ve Osman Ağaların eser-i tasnî’ olacağı şüphesiz bulundığından tahsilât ve ûmur-ı inzibâtiyesine bir güne durğunluk ârz olmamak üzere icrâ-yı icâb-ı bu bâbda vücûb-ı tam ile temşiyet olunmakta bulındığından Van vilâyeti celîlesinden tebligât-ı mukteziyye ifâsı mârûzdur Ferman.

Fi 1 Teşrin-i sâni sene 304

Vali-i Bitlis İbrahim

Neticede, Şırnak nahiyesinin Eruh kazasından ayrılmasının uygun olamayacağı Bitlis Valiliği ve Siirt Mutasarrıflığı tarafından uygun görülmüştür. 1899’dan itibaren Şırnak, idari statü bakımından adeta bir belirsizlik dönemine girmiştir. Mardin sancağına bağlı bir kaza iken Bitlis vilayetine nahiye statüsünde bağlanan Şırnak’ın, tekrar kaza statüsünde idare edilmesi için Şırnak’ın ileri gelenleri tarafından merkezi idareye telgraflar çekilmeye devam edilmiştir. Bunun üzerine Sadrazamlık Makamı: mahalli idare tarafından gerekli araştırma ve incelemeler yapılmadan Şırnak’ın kaymakamlık haline gelemeyeceği ve Bitlis vilayeti’nin Eruh kazasına bağlılığının devam edeceğini bildirmiştir. Şırnak’ın idari statüsünde meydana gelen değişikliklerde yaşanan gelişmeler bunlarla sınırlı olmayacaktır. (Devamı gelecek)