
Dr.Öğr.Üyesi Veli TATAR
YAPAY ZEKANIN EĞİTİMDE OLUŞTURDUĞU TEHDİTLER
Son günlerde hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi yapay zeka. Farklı alanlarda hayatımızı kolaylaştırdığı gibi yeni ufuklar açmakta, rutin işlerde büyük başarılar göstermekte, uzman sistemler ile etkileyici görevlerini yerine getirmekte, görüntü ve ses işlemede olağanüstü işler yapmaktadır. Bunun yanı sıra gerek olumlu gerek olumsuz olsun hayatımızın her parçasında yapay zeka bulunmaktadır. Öyleki telefonumuzda izlediğimiz kısa videolar, vefat eden ünlülerin cennetteymiş gibi görüntüleri, programlarda kullandığımız afişler, gerçek olmayan film fragmanları, sokak röportajları velhasıl telefonu açar açmaz karşımıza çıkan videoların çoğunluğu yapay zekanın ürünüdür. Bu da neyin gerçek neyin yapay olduğunu anlamamızda güçlük çekmemize neden olmaktadır.
Yapay zekanın faydaları olduğu gibi zararlarının ve oluşturduğu tehditlerin de sayısı az değildir. Özellikle eğitim alanında tehditler oluşturmaktadır. Yapay zekanın eğitimde kullanılması en başta erişilebilirlik-kapsayıcılık ve bireyselleştirme gibi eğitimin şu an belki de en çok ihtiyacı olan iki önemli katkı sunma potansiyeline rağmen, beraberinde çok karmaşık ve belki de gizli tehlikeleri de barındırıyor. Özellikle eğitim kurumlarında yapay zekanın sınırsız ve kontrolsüz kullanımının önüne geçmek için gerekli ortam hazırlanmalıdır. Olan ya da oluşabilecek riskleri göz önüne almak ve bu araçlarını kullanmadan önce bu risklerin büyük ölçüde giderildiğinden emin olmak oldukça önemlidir.
Temelde insana yardımcı olmak ve insanın zekâsını artırmaya yönelik hazırlanan yapay zeka, öğrencilerin bilişsel kapasitesini hızlı bir şekilde düşürebilir. Neticede yapay zeka kişide beceri oluşturmaz, geçici bir zeka kullanımına olanak sağlar. Ayrıca kullanılmayan her beceri zamanla kaybolur. Eğitimde, giderek daha fazla ve kontrolsüz yapay zekayı kullanmak ya da bu benzeri araçlara bağımlı hale gelmek, tüm görevleri öyle ya da böyle ona devretmek, o olmadan çaresiz olmayı ve artık yapılan işleri yürütecek gerekli bilgi ve beceriye sahip olmamayı beraberinde getirebilir.
Yapay zeka öğretmen-öğrenci ve kitap-öğrenci etkileşiminin azalması konusunda da tehditler oluşturmaya müsaittir. Öğrenci araştırma yaparken tek muhatabını yapay zeka olarak görmekte, öğretmen ve kitapları devre dışı bırakmaktadır. Öğrenciyi ulaşmak istediği sonuca doğrudan ulaştırmakta, onun yan bilgileri öğrenmesine engel olmaktadır. Üstelik yapay zekanın verdiği bilgiler ise internette dolaşan bilgiler olup kitaplarda saklı kalan malumatlara yer vermemektedir. Halbuki öğrenci araştırdığı konuyu öğretmene sorduğunda ulaşmak istediği bilgiye ulaşıncaya kadar bir çok bilgi edinebilmektedir. Aynı şekilde kitaplardan araştırma yaparken yan bilgiler edinmekte bu da onun zeka ve bilgi birikimini arttırmaktadır.
Dolayısıyla her alanda olduğu gibi eğitimde de yapay zekanın kontrollü ve sınırlı kullanılması gerekmektedir. Yapay zekayı kontrolsüz bir şekilde kullanmak beraberinde büyük riskleri getirebilir. Üstelik bu risklerin bir kısmı uzun vadede görülebilir. Bu bağlamda, yapay zekanın eğitimde kullanılması konusunda oldukça dikkatli olmalı ve tehdit oluşturabilecek en küçük şüpheyi dikkate almalıyız.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.